ผู้นำ คือใคร

ถ้าจะพูดถึงเรื่องราวในแวดวงต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นเศรษฐกิจ สังคม การเมือง บริษัท สินค้า แม้แต่เรื่องการลงทุน หัวข้อหนึ่งที่มักจะเป็นการวิพากษ์วิจารณ์ของคนในสังคมบ่อยๆนั่นก็คือ "ใครเป็นผู้นำในเรื่องนั้นอยู่ในขณะนี้" "บริษัทไหนเป็นผู้นำในด้านการครองส่วนแบ่งตลาด" "โทรศัพท์มือรุ่นไหนนำตลาดที่สุด" แล้วมันก็เลยคิดเลยไปถึงคำถามที่ว่า การที่บางคนหรือบางสิ่งจะเป็นผู้นำได้ เขาจะต้องมีลักษณะอย่างไร หากเราอยากจะเป็นผู้นำในสิ่งที่ทำอยู่บ้าง เราต้องทำอย่างไร หากเราจะลงทุนอย่างผู้นำ เราจะต้องทำอย่างไร 

ผมขออธิบายลักษณะของผู้นำโดยจะยกตัวอย่างจากอุปกรณ์ใกล้ตัวคือโทรศัพท์มือถือ และจะขอยกตัวอย่างในอดีตจาก iPhone ที่สามารถก้าวมาเป็นผู้นำในตลาด smart phone ได้สำเร็จ เพื่อให้ทุกท่านได้เข้าใจกันง่ายขึ้นครับ

1.ผู้นำไม่ได้ต้องการเป็นผู้นำ คนอื่นยกย่องเขากันไปเองว่าเป็นผู้นำ

iPhone ไม่ได้เป็นโทรศัพท์มือถือถูกสร้างขึ้นมาเพื่อเอาชนะโทรศัพท์มือถือรุ่นใดหรือบริษัทใดในตลาดที่มีอยู่เดิม ไม่ได้ต้องการเป็นผู้นำในตลาดเดิม แต่เป็น "first in class" คือเป็นสิ่งแรกโดยไม่ใกล้เคียงกับสิ่งใดๆที่มีมาก่อนเลย 

ผู้นำนั้นคิดเพียงที่จะเปลี่ยนแปลงสิ่งต่างๆให้ดีขึ้น 

มีแต่ผู้ตามเท่านั้นที่คิดอยากจะเป็นผู้นำ

2.ผู้นำไม่ได้ต้องการมีผู้ตาม

iPhone ไม่ได้ถูกสร้างขึ้นมาเพื่ออยากจะให้ใครเลียนแบบ มันไม่ได้ถูกสร้างขึ้นโดยหวังว่าจะต้องมียอดขายถล่มทลายมีสาวกคอยติดตาม iPhone นั้นมีจุดประสงค์หลักเดียวในการออกแบบสร้างขึ้นมา คือเป็นโทรศัพท์ที่เป็นมิตรกับผู้ใช้มากที่สุด ซึ่งโทรศัพท์อื่นๆ แม้ทำออกมาในภายหลังก็ไม่สามารถเลียนแบบหัวใจสำคัญตรงนี้ได้ ผู้ตามจะลอกเลียนได้ก็แค่รูปลักษณ์หรือเปลือกภายนอก ไม่สามารถเข้าถึงปรัชญาภายในของผู้นำได้ ผู้ตามคือคนที่มัวคิดถึงแต่การเป็นผู้นำ ต้องการเอาชนะ แต่ไม่มีปรัชญาอะไร

3.ผู้นำไม่ได้สนใจการแข่งขัน แต่เน้นการแก้ปัญหาที่ยิ่งใหญ่ และทำในสิ่งที่ถูกต้อง

อันนี้ผมคงไม่ต้องอธิบายอะไรเพิ่มเติม ถ้ามันไม่สามารถแก้ปัญหาอะไรให้ได้ ถ้ามันไม่ถูกต้อง ในที่สุดจะไม่มีใครเดินตาม

4.ผู้นำ ไม่มีวาระการดำรงตำแหน่ง ไม่มีใครแต่งตั้ง และถอดถอนได้

ผู้นำที่เป็นมาโดยตำแหน่ง โดยสายเลือด โดยการเลือกตั้ง อาจไม่ใช่ผู้นำที่แท้จริง หากเขาไม่สามารถแก้ปัญหาที่ยิ่งใหญ่และทำในสิ่งที่ถูกต้อง อันนี้ก็คงไม่ต้องอธิบายอะไรอีกเหมือนกัน

5.ผู้นำไม่ได้สร้างสิ่งสรรค์สิ่งใดขึ้นมานอกเหนือจากแรงบันดาลใจ

ส่วนตัวผมคิดว่า iPhone ไม่ได้เป็นแค่โทรศัพท์มือถือ แต่กลายเป็นแรงบันดาลใจให้กับสาวกต่างๆมากมาย อย่างน้อยที่สุดมันได้ทำให้เรารู้ว่า การสร้างนวัตกรรมและการออกแบบที่ยอดเยี่ยมจะมีผลต่อผู้คนในโลกนี้อย่างไรบ้าง 

หากเราเป็นเพียงแค่ผู้ใช้โทรศัพท์และใช้ iPhone เป็นแค่เครื่องแสดงฐานะ ผมว่ามันน่าเสียดายเอามากๆ แต่หากเราทุกคนได้นำเอาแรงบันดาลใจนี้ ไปสร้าง ไปพัฒนางานที่เราทำอยู่ให้ยอดเยี่ยมและสามารถเป็นประโยชน์แก่โลกได้เหมือนอย่างที่ สตีฟ จอบส์ ทำ โลกเราก็จะมีสิ่งยอดเยี่ยมอย่าง iPhone นี้ เกิดขึ้น เกิดขึ้น และ เกิดขึ้น... มันคงจะดีใช่มั้ยครับ

สุดท้ายนี้ ไม่มี สตีฟ จอบส์ แล้ว แอปเปิ้ล จะยังครองความเป็นผู้นำในตลาดโทรศัพท์มือถือไปอีกหรือไม่ ผมไม่อาจทราบได้ ถ้าแอปเปิ้ลมุ่งมั่นในการแก้ปัญหาให้ผู้ใช้ทำในสิ่งที่ถูกต้อง เขาก็จะยังเป็นผู้นำ แต่ถ้าแอปเปิ้ลคิดแค่ต้องการเป็นผู้นำเมื่อไหร่ เมื่อนั้นแอปเปิ้ลจะกลายเป็นผู้ตาม 

ผู้นำคือใคร มันไม่ได้สำคัญอยู่ที่ว่าเขาเป็นใคร หรือว่าตำแหน่งที่เขาเป็นคืออะไร 

จะเป็นผู้นำหรือไม่ มันอยู่ที่ว่าเขากำลังทำอะไร และจะส่งผลอย่างไรมากกว่าครับ